Sosyal güvenlik uzmanı Murat Özdamar, emeklilik işlemleri ile ilgili çok önemli bilgiler paylaştı. Herkesin yanıtını merak ettiği soruları cevaplayan Özdamar'ın yanıtları şöyle:
"Askerlik borcunun maaşa katkısı kişiden kişiye farklılık göstermektedir"
Soru: EYT Kanunu kapsamındaki tüm emeklilik şartlarını yerine getirdim. SGK'nın maaş hesaplama ekranından maaş miktarını uygun bulmuyorum. Emekli olmayı istemedim. Aldığım kıdem paketi yatırımların hiçbirine uymadı. 2023 yılı 1999 öncesi askerlik tavan borcum vardı. 25.02.2024 tarihinde ödedim. Bu gün olarak eklendi ama ücrete yansımadı. Askerlik ikramiyesi ödemesi öncesi SGK sayfasında görüntülenen maaş ve askerlik ikramiye limiti ödemesi sonrasındaki maaş düzeyi değişmemektedir. Televizyondaki sizinki gibi birçok yorum programında bazıları iyi olacağını söylüyor ama oran veya miktar konusunda bir şey söyleyemiyor. Bazıları kârlı olmadığını söylüyor ama zararın miktarını belirtmiyorlar. Prim çarpanı 1999'dan önce ödediğimin %73'üne eşit mi? 2204 yılında dosyalandığı için %35 mi?
Cevap: Askerlik borçlarının çok artması durumunda ücretlerin de çok artacağı yönünde yanlış bir inanış vardır. Bağ-Kur'un askerlik borcu, 10 Ocak 2008 tarihinden önce tamamladığı askerlik hizmetinden karşılandığı ve sadece bir gün kazanabildiği için, yüksek borç emekliliğine katkı sağlamadı. Askerliğini 2000 yılı ile sonrasında tamamlayan SSK'lıların askerlik borçlarının daha yüksek oranda ödenmesi maaşlarına katkı sağlayacak. 1998-1999 yılında askerliğini tamamlayan SSK'lı bir sigortalı, askerlik borcunu 1,75 ile çarparak maaşına katkıda bulunabilir. SSK'lı bir kişi, askerliğini 1998 yılından önce tamamlamış ve yüksek askerlik borcuna maruz kalmışsa, maaşına herhangi bir katkıda bulunmayacak. Yüksek faizli kredi düşünenlerin mevcut SGK tavanını değil, borcun doğacağı yıla ait tavanı dikkate alarak hesaplama yapması gerekiyor. Örneğin; 1999'da sigortalı olup, 2000'de askere giden ve bu dönemde daha yüksek faizle borçlanmayı planlayan bir kişinin, 2000 tavanının en az 3 kat daha yüksek olduğunu ve 3 kat daha fazla borçlanmak zorunda kalacağını göz önünde bulundurması gerekir. Çünkü 3 defadan fazla seçilmenin maaşa katkısı olmayacaktır. Bir hususun altını çizelim. Borcun ödenmemesi halinde toplu para iadesi almak mümkündür. Gereksiz borç içindesiniz. Zaten ödediğiniz krediyi alıp en az 1 kez borçlanmanızı öneririm.
"4.500 prim gün ile emekli olunabilir"
Soru: Eşim 29 Şubat 1980'de doğdu. Giriş tarihi 03.08.2002'dir. SGK 4a primi ödeme gün sayısı 3064 gündür. Opsiyon olarak son 1230 günü 4b'ye yatırıp 4a'dan 4500 gün - 58 yıl emekli olmak mümkün mü?
Cevap: 9 Eylül 1999 tarihinden 30 Nisan 2008 tarihine kadar ilk kez sigortalı olan kişiler, 7.000 gün prim ödemesi ile kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında emekli olabilirler. Bu süre içinde sigortalı olanlar, sigortalılık sürelerini 25 yılını doldurdukları takdirde, prim tarihleri 7.000 gün olmasa bile 4.500 gün primle de emekli olabilirler. Eşiniz, isteğe bağlı olarak Bağ-Kur prim ödemelerini 1.260 günün altında tutmak koşuluyla, toplam 4.500 gün prim ödeyerek 58 yaşında emekli olma hakkına sahiptir.
"Engelli vergi indirimi belgesine sahip kişiler herhangi bir yaş şartı aranmaksızın emekli olabilirler"
Soru: 30 Kasım 2000'de girdim. 7000 günüm bitti. Kasık fıtığı geçirdim ve açık-kapalı ameliyat oldum ancak doktor bana ağır kaldırmamamı, ani hareketler yapmamamı söyledi. 8 saat ayakta çalışıyorum. Bu beni etkiliyor. Neler yapabilirim?
Cevap: İlk seferin 1,10 katı. 2008 yılından önce sigortalı olan, en az %40'ı engelli olan sigortalılar yaş şartı aranmaksızın emekli olabilmektedir. Bu kapsamda emekli olmak için Gelir İdaresi Başkanlığı'ndan engelli vergisi stopaj belgesi alınması gerekmektedir. Engellilik vergisi kredi sertifikalarının üç farklı düzeyi vardır. Engellilik oranı %40 ila 59 arasında ise 3. seviye engellilik için vergi indirim belgesi düzenleyin; engellilik oranı %60 ila 79 arasında ise 2. seviye engellilik için vergi indirimi belgesi düzenleyin. ve üzeri ise 1. derece engellilik için vergi indirim belgesi düzenlenecektir. Engelli vergi indirimi belgesi almanız durumunda sigortalılık süresi ve prim ödediğiniz gün sayısı emeklilik için yeterlidir. Engelliler için vergi indirimi belgesi almak üzere vergi dairesine başvurmanızı tavsiye ederim.
"Aynı sigorta şirketi tarafından iki ölüm aylığı ödenmez"
Soru: Eşim uzun yıllar memur olarak çalıştı ve emekli oldu. 2020 yılında Corona virüs salgını nedeniyle eşimi kaybettim. Eşimden dul maaşı alıyorum. Özel sektörde emekli olan babam da bu ay vefat etti. Emekli işçi babamdan ölüm maaşı alabilir miyim?
Cevap: Ölen kocadan dul aylığı, ölen babadan da yetim aylığı alabilmenin birçok şartı bulunmaktadır. Bu şartlardan ilki ölen kişinin sigortalılık durumunun farklı olmasıdır. Ölen eş ile ölen babanın sigortalılık durumları aynı ise iki maaş alınması mümkün değildir. Vefat eden eşiniz ve babanızın sigorta durumu SSK olduğundan, yani aynı sigorta branşına ait olduklarından tek maaş alma hakkınız vardır. Kanun bu seçimi size bırakıyor. Şunu kesin olarak söyleyebilirim ki sizden başka kimse yoksa eşinizden daha yüksek emekli maaşı alabilirsiniz.
