Bakandan enflasyonla ilgili önemli açıklamalar! 'Kararlıyız' dedi! Tüm detaylara haberimizden ulaşabilirsiniz.
MEHMET ŞİMŞEK'TEN ENFLASYON AÇIKLAMALARI
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek 2024 senesi bütçe görüşmeleriyle ilgili açıklamalar yaptı. Bakan, enflasyon konusunda kararlı olduklarını söyledi. Şimşek mevcut ekonomik durum ve enflasyon oranlarıyla ilgili şu açıklamaları yaptı; 'Küresel ekonomi, ticaret anlamında yükselen korumacılık, zayıf talepler, düşük verim, yüksek borç, yaşlanmaya başlayan nüfus, iklim değişiklikleri ve jeopolitik risklerle karşı karşıya kalıyor. Eğer bu problemlere zamanında çözüm bulunmazsa küresel büyüme ve refah artışı yavaşlama riskiyle karşı kaşıya kalır. Bugün dünyaya bakıldığı zaman bu sorunları çözebilmek için gerekli olan iş birliği ve kolektif iradenin olmadığını gözlemliyoruz. Özellikle de küresel büyüme ana etkilerinden olan ticaret anlamındaki yavaşlama kaygı verici. Senelik 500 altında olan ticaretteki kısıtlama sayısı geçtiğimiz sene 6 kat artarak 3 bine yükseldi. 2008 senesi öncesinde büyümenin 1.5 katı hızla büyüyen küresel ticaret son dönemlerde büyüme oranının altına geriledi. ABD ve Çin arasında yaşanan jeostratejik rekabet giderek sertleşiyor. Düşük verimlilik ve zayıf küresel talep sürdürülebilir yüksek büyüme önündeki diğer engellerden biridir. Önümüzdeki 5 seneyle ilgili tahminlere bakıldığı zaman küresel büyümenin yüzde 3.1 olması tahmin ediliyor. Bu da yakın ya da uzun dönem ortalamasının epey altında. 2000 senesinde küresel borcun dünya hasılasına oranı yüzde 231 oranındaydı. Bu sene yüzde 330'u geçti. Bu durumda 100 puan bir artış yaşanmış. Bu durum son 20 senede önemli bir sorun yaratmamış gibi düşünülse de büyümenin düşük olması, faizlerin yüksek olması gibi dönemlerde küresel borç önemli bir problem olarak ortaya çıkıyor. Dördüncü risk ise yaşlanan dünya nüfusudur. 1950 senesinde 65 yaş üstü nüfusun toplam nüfus içindeki payı yüzde 5 oranındaydı, bu sene yüzde 10'u geçti. 73 senede ikiye katlanmış oldu. Önümüzdeki 30 senede daha fazla artıp yüzde 17 oranına yükselecek. Yaşlanan nüfusun küresel büyüme ve verimlilik üstünde olumsuz etkileri de görülüyor. Günümüzde küresel ısınma ciddi bir problemdir ve büyümeye karşı engel olmaktadır. Yakın coğrafyamızda yaşanan jeopolitik gerilim ve savaşın da olumsuz etkileri hissediliyor. Yapısal sorunlar olarak ortaya çıkıyor. Konjonktürel olarak bazı olumlu gelişmeler de yaşanıyor. Bunlardan bir tanesi salgınla birlikte yükselen enflasyon düşüş eğilimine girdi.
Enflasyonla mücadele sebebiyle sıkılaşan finansal koşullar gevşemeye başladı, önümüzdeki senenin ikinci yarısı sonrasında küresel faiz indirimlerinin yaşanması düşünülüyor, bu bizim görüşümüz anlamında da olumlu. Çünkü 2024 senesinde gelişmekte olan ülkelerle ilgili sermaye akımları muhtemelen olumlu seyredecek. Salgın sonrasında hızlı şekilde artan emtia fiyatları da yılbaşından sonra zayıflayacak. Biz ortaya bir program çıkardık. Küresel problemleri ülkemiz için bir fırsata çevirme çalışması içindeyiz. Önceliğimiz fiyat istikrarı. Bu sebeple OVP'nin ana amacı enflasyonda kalıcı düşüşün sağlanmasıdır. Enflasyonu düşürmeden ülkenin sürdürülebilir büyümesi sağlanamaz. Büyümede dengelenmenin yani iç talebin daha ılımlı, dış talebin olumlu katkı vererek cari açıkta iyileşme, mali disiplinin yeniden tesisi, rezerv birikimi ve kur korumalı mevduat hesaplarından çıkışların yaşanması, programımızın diğer amaçlarından. Bu hedeflerimize ulaşabilmek için Haziran ayı itibariyle önemli ilerlemeler kaydettik. Daha da reformlarımız var. Bunlar makrofinansal riskleri azaltıyor. Enflasyonu kalıcı olarak düşürme noktasında kararlıyız. OVP programının en büyük hedefi bu. Parasal sıkılaştırma süreci de devam ediyor. Seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma adımlarıyla parasal sıkılaştırma destekleniyor. Para, maliye, gelirler politikası arasında eş güdüm güçleniyor. Ekonomideki dengelenmeyle birlikte TL'ye, TL varlıklarına artmaya başlayan ilgi, rezervlerimizde yaşanan artış ve kurun istikrarlı seyretmesi enflasyon mücadelesini destekliyor. Ağustos ayı itibariyle aylık enflasyon düşüş trendine başladı. Çekirdek enflasyondaki düşüş daha belirgin olarak gözleniyor. Eylül ayında çekirdek enflasyon yüzde 5.3 oranındayken Ekim ayında yüzde 3.7, Kasım ayında yüzde 2 oranlarına düştü. Enflasyonun düşüşü ortada ve 2024 senesi hedeflerimizle ilgili uyumlu şekilde ilerliyor. Sürdürülebilir yüksek büyüme için dengeli durumlara ihtiyaç var, OVP bunu hedefliyor. Uygulanan politikalarla bu senenin üçüncü çeyreğinden itibaren dengelenme başladı. Bu sene büyümenin yüzde 4.4 olarak hedefleniyor. Bu oran düşük gibi gelebilir ama dünya ortalamasının 1.5 katı bir büyümeden bahsediyoruz, gelişmiş ülkelerin 3 katı hızlı büyüyoruz anlamına geliyor. Dezenflasyon programı iç talebi bir miktar daha ılımlı hale getirmiş olacak. 2023 senesi Ekim ayı itibariyle toplam istihdam sene sonuna göre 812 bin kişi artarak 32 milyon istihdam söz konusu olmuştur.
Yaptığım seyahatlerin neredeyse hepsinde ana gündem maddesinden biri yeşil ve dijital dönüşümdür. Biz kimseden kaynak ve para istemiyoruz, Türkiye'nin paraya ihtiyacı yok. Eximbank sermayesini yüzde 50 oranına yakın yükselttik. Günlük reeskont kredi limiti 10 kat arttı. Şimdi de 3 milyar TL günlük reeskont kredisi var. Ama bu yetmez, Ocak ayında daha fazla artacak. Gelişmekte olan ülkelerin ortalaması yüzde 67'nın yarısından daha az. Avrupa Birliği ülkelerinde ortalama kamu borç oranı yüzde 83. Türkiye'de yüzde 33. Depremle ilgili ek bir şok yaşadık. Doğru, deprem şoku bu sene, önümüzdeki sene, 2026 senesine kadar bir süre etkileyecektir ancak borç stokumuz tahminlerimize göre 2026 senesinin sonunda bugün neyse o zaman da o oranda olacak. Önümüzdeki sene borçlanırken 3 ölçüt kapsamında borçlanma yapacağız. Borç stokunun faiz riskini azaltmak amacıyla değişken faizli senetlerin ihraçlarının payını sınırlamaya devam ediyoruz. Borcun döviz kurlarındaki dalgalanmaya karşı duyarlılığının azalması için ağırlıklı olarak TL cinsinden yapmaya çalışacağız. 2023 senesi başında yüzde 114 olarak tahmin edilen iç borç çevirme oranları 2023 senesinde yüzde 140 oranına kadar yükseldi ancak karşımızda asrın felaketi bir deprem yaşandı. 2024 senesinde programda yüksek bir iç borç çevirme oranı olacak. 2024 senesinde iç borç çevirme oranı yüzde 136.5 olarak tahmin ediliyor. Doğrudan vergi payı artırılacak. Yatırım, istihdam, üretim, ihracat teşvik dilecek. Sürdürülebilir büyüme desteklenecek. Kamu açığının sağlıklı kaynaklarla finanse edilebilmesi için ek çabalar harcayacağız. Etkin olmayan istisna ve indirimlerin kaldırılması için çaba sarf edeceğiz. Burada istisnalar geniş, yalnızca yurt dışı kaynak, özellikle kalıcı kaynak girişini sağlayacak istisnalar için elimiz rahatlayacak. İstisnaları geçici olarak doğru buluyorum. Asgari ücret vergi dışı bırakılmıştı, bundan sadece asgari ücretli vatandaş değil asgari ücrete kadar vergi ödemiyor. Birçok ülkede olduğu gibi artan oranlı yani çok kazanandan çok almayı hedefleyen bir gelir planı var. Hükümetlerimiz döneminde vergi adaletinin güçlenmesi için en alttaki gelir vergisi dilimi yüzde 15'e indirilmişti. Kayıt dışı çalışma durumu da büyük bir problem. Türkiye'de bu oran yalnızca yabancılarla ilişkili değil, yüzde 50'den yüzde 27'lere kadar düşürdük ama çalışmaya devam edeceğiz. 2023 senesinde kurumlar vergisinin hepsinin yüzde 24 oranı bankalardan alındı. Ülkede vergi yükünün yüksek olduğu iddiası bulunuyor. Ülkede toplam vergilerde genel vergi yükü olarak sıralamada yüzde 20.8, OECD üyesi ülke arasında en düşük vergi yükü olan üçüncü ülkeyiz. OECD vergi yükü ortalaması yüzde 34, Avrupa Birliği ortalaması yüzde 41.2, Türkiye'nin yüzde 20.8 oranındadır. 2023 senesinde 4 bin 624 dosyayla birlikte 14 bin 525 kişi hakkında rapor ve bilgi hazırlandı ve adli merciiler, kolluk ve istihbarat birimleriyle kamu idareleriyle paylaştık. Destek verdik ve kara parayla ve mafyayla mücadelemiz sürüyor.'
