TCMB'den Önemli Altın İthalat Analizi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), "Altın İthalat Kotası ve Tüketim Talebi Göstergeleri" başlıklı analizinde, altında uygulanan kota sisteminin altın ithalatı kompozisyonunda kayda değer değişikliklere yol açtığını vurguladı. Analizde, uygulamanın etkisiyle işlenmemiş altın ithalatında belirgin bir düşüş gözlemlenirken, mücevherat ithalatının ise tarihi ortalamaların çok üzerine çıktığı ifade edildi.
Kota Uygulaması ve İthalat Verileri
Analiz, 2023 yılının 7 Ağustos tarihinden itibaren başlatılan kota uygulaması ile işlenmemiş altın ithalatının önemli ölçüde azaldığını ortaya koyuyor. Özellikle, bu tarihten sonra Ağustos 2023'te 12 aylık birikimli olarak 34 milyar dolar seviyesinde olan işlenmemiş altın ithalatı, 2024 Kasım ayına gelindiğinde yarı yarıya azalarak 17 milyar dolara geriledi.
Mücevherat İthalatındaki Artış
Kota uygulaması sonrasında mücevherat ithalatında da dikkat çeken bir artış yaşandı. 2023 Ağustos'ta 1,6 milyar dolar civarında olan mücevherat ithalatı, 2024 Kasım itibarıyla yaklaşık 4 kat artarak 6,4 milyar doların üzerine çıktı. Toplam mücevherat ve işlenmemiş altın ithalatı ise, aynı dönemde 35,5 milyar dolardan 23 milyar dolara geriledi.
Tüketim Talep Göstergeleri ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri
Analizde altın kota uygulamasının, tüketim malı ithalatı gelişmelerini değerlendirirken temkinli olmayı gerektirdiği de belirlendi. Örneğin, 2024 Ocak-Kasım döneminde tüketim malı ithalatı bir önceki yıla kıyasla %13,1 artarken, bu artışın %9,2'sinin mücevherattan kaynaklandığı belirtildi. Diğer ürünlerin katkısı ise yalnızca %3,9 seviyesinde kaldı.
Perakende Satış Hacim Endeksine Etkisi
Analizde, mücevherat ithalatındaki dalgalanmaların perakende satış hacim endeksinde de önemli etkiler yarattığı kaydedildi. Cirosunun büyük çoğunluğu altın ve altın ürünleri satışlarından oluşan "saat ve mücevher perakende ticareti" sektörü dışlandığında, perakende satış hacim endeksinin daha güvenilir bir şekilde değerlendirilebileceği ifade edildi.
Sonuç
TCMB'nin bu analizi, altın ithalatındaki kota uygulamasının ekonomiye olan etkilerini net bir şekilde ortaya koyarken, mücevherat talebinin giderek artış göstermesi ve perakende satış hacimleri üzerinden etkilerinin gözlemlenmesi önem arz ediyor. Tüketim talebine ilişkin verilerin sağlıklı yorumlanabilmesi için bu gelişmelerin dikkate alınması gerektiği vurgulandı.
