ABD'de Doğumla Vatandaşlık Hakkı Tarih Yazıyor
ABD'de 19. yüzyıldan bu yana göçmenlik politikalarının temel taşlarından biri olan doğumla vatandaşlık hakkı, Trump'ın bu düzenlemeyi kaldırma niyetiyle yeniden gündeme geldi. ABD Başkanı Donald Trump, bu hakkı sonlandırmaya yönelik bir kararname imzalarken, 14. Anayasa Değişikliği çerçevesindeki hakların geleceği belirsiz hale geldi.
Tarihi Gelişmeler ve Anayasanın Kapsamı
1868’de yürürlüğe giren 14. Anayasa Değişikliği, doğum yoluyla vatandaşlık hakkını güvence altına almış ve köleliğin kaldırılmasının ardından eski kölelerin ve onların çocuklarının haklarını korumuştur. Anayasa’nın ilgili maddesi, "ABD'de doğan ya da ABD vatandaşlığına geçen ve ABD'nin yargı yetkisine tabi olan herkes ABD'nin vatandaşıdır" ifadeleriyle, ülke sınırlarında doğan herkese vatandaşlık hakkı tanımaktadır.
Düzensiz Göçmenler ve Doğumla Vatandaşlık
ABD'de yaklaşık 4,4 milyon ABD doğumlu çocuk, düzensiz göçmen olan bir ebeveynle yaşamaktadır. Annie E. Casey Vakfı'nın verilerine göre, 2000 yılında doğumların %21'i yabancı uyruklu anneler tarafından gerçekleştirilmiş, 2023'te bu oran %24'e ulaşmıştır. Düzensiz göçmenlerin çocuklarının net sayısı konusunda ise kesin bir istatistik yoktur.
Ekonomik Boyut ve Doğumla Vatandaşlık Hakkı
Uzmanlara göre, doğum yoluyla vatandaşlık, ABD’nin demografik yapısına ve ekonomisine önemli katkılar sağlamakta. ABD'de yaşayan 48 milyon göçmen, 2022 yılında 1,6 trilyon dolarlık ekonomik faaliyet yarattı. Düzensiz göçmenler, tarım ve inşaat gibi sektörlerde önemli bir iş gücü oluşturarak ABD ekonomisine katkı sunmaktadır.
Göçmenlik Politikalarındaki Tartışmalar
Doğum yoluyla vatandaşlık hakkı, tarih boyunca tartışmalı bir konu olmuştur. Düzensiz göçmenlerin çocuklarına yönelik bu hakkı sona erdirmeye yönelik çabalar, son 40 yılda zaman zaman gündeme gelmiştir. Hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi politikacılar, bu hakkı kısıtlamayı amaçlayan yasalar önerdi.
Dünya Genelinde Doğumla Vatandaşlık Uygulamaları
Yaklaşık 30 ülke, doğum yoluyla vatandaşlık hakkı tanımakta. ABD'nin yanı sıra Kanada, Meksika gibi ülkeler de bu uygulamayı sürdürmektedir. Ancak, Avrupa'da yabancılara doğumla vatandaşlık hakkı veren bir ülke bulunmamaktadır.
Hukuki Mücadeleler ve Belirsizlikler
Trump’ın imzaladığı kararname, Seattle eyaletinde bir federal hakim tarafından durdurulmuş durumda. Hakim, bu kararın 14. Anayasa Değişikliği'ne aykırı olduğunu belirtti. California, New York ve New Jersey gibi eyaletlerin savcıları, bu hakkın korunması için hukuki mücadeleyi sürdürmeye devam etmektedir.
