Gagauz Özerk Yeri 30. Yıl Kutlamaları Başkent Komrat'ta Gerçekleşti
Moldova Cumhuriyeti'ne bağlı Gagauz Özerk Yeri, kuruluşunun 30. yılını kutlamak amacıyla başkent Komrat'ta bir tören düzenledi. Törene, Gagauz Özerk Yeri Başkanı Yevgeniya Gutsul ve 'Halk Topluşu' meclis Başkanı Dmitriy Konstantinov gibi önemli isimlerin yanı sıra Türkiye’nin Komrat Başkonsolosu Adnan Hayal, belediye başkanları, İcra Komitesi temsilcileri, meclis üyeleri ve birçok davetli katıldı.
Başkan Gutsul'dan Anlamlı Açıklamalar
Eski Gagauz Özerk Yeri başkanları Irina Vlah ve Mihail Formuzal ile Moldova’nın eski Cumhurbaşkanı Vladimir Voronin'in de katıldığı törende, Moldova ve Gagauz milli marşları okundu. Başkan Gutsul, yaptığı konuşmada, Gagauzların 30 yıl önce özerkliğe kavuştuğunu vurgulayarak, "Moldova ve Gagauz halkları, geçmişte uzlaşıya vararak barışçıl bir diyaloğu seçti." dedi.
Gutsul, Türkiye ile Rusya'nın bu süreçteki önemli rollerine de değinerek, "Dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in diplomasideki yeteneği ve uluslararası alandaki güçlü itibarı, Komrat ve Kişinev arasında bir anlaşmaya varılmasında etkili oldu." değerlendirmesinde bulundu.
Gagauz Kültürü ve Dili
Bölge sisteminin son 30 yılda sıfırdan inşa edildiğini belirten Gutsul, Gagauzların çok kültürlü yapıda bir arada yaşama konusunda örnek olduğunu ifade etti. Gagauz Türkçesinin korunmasının önemine de vurgu yaparak, "Gagauz dili ve kültürü varlığını sürdürüyor." ifadesini kullandı.
Meclis Başkanı Konstantinov ise, 1994’te Gagauz Özerk Yeri'nin özel hukuki statüsüne ilişkin yasa ile bölgelerinin varlığını sürdürdüğüne dikkat çekerek, "Meselelerin barışçıl şekilde çözülmesi için büyük çabalar sarf edildi." dedi. Gagauz Türkçesinin korunması gerektiğinin altını çizen Konstantinov, çocuklara Gagauz tarihinin öğretilmesi gerektiğini belirtti.
Türkiye'nin Rolü
Türkiye’nin Komrat Başkonsolosu Hayal, Gagauzların Türkiye için önemli bir toplum olduğunu ve bölgenin Türkiye ile ilişkilerinin olumlu düzeyde olduğunu dile getirdi. Hayal, Gagauzların Gagauz Türkçesini daha yaygın kullanmaları gerektiğini vurgulayarak, "Ana dilini kaybeden toplumlar tarih içinde silinmektedir." dedi.
Tören, Gagauz bölgesinin tarihini ve özerklik sürecini gelecekteki nesillere aktarılması gerektiği mesajıyla devam etti. Ayrıca, bölgenin gelişimine katkıda bulunanlara ödüllerin verildiği etkinlik, bir konser ile sona erdi.
Gagauz Özerk Yeri'nin Tarihi
Moldova'nın güneyinde bulunan Gagauzlar, Sovyetler Birliği'nin dağılması sürecinde 19 Ağustos 1990'da Gagauz Cumhuriyeti'ni ilan etti. 23 Aralık 1994'te ise Gagauz Özerk Yeri, Moldova Cumhuriyeti sınırları içinde kuruldu. Gagauzlar, özerklik haklarını elde etmenin yanı sıra Gagauz Türkçesi ve kültürlerini koruma konusunda da endişeler taşımaktadır. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 2010'da 'Tehlikedeki Dünya Dilleri' listesine alınan Gagauz dilinin korunması, bu halkın varlığının sürdürülebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
