İklim Değişikliği Karbon Deposunu Tehdit Ediyor
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Çevre Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. Orhan İnce, iklim değişikliğinin Arktik tundrasını karbon depolayan bir ekosistemde değil, karbon salan bir alanda dönüştürdüğünü vurguladı. Arktik çevresinde artan orman yangınları ve donmuş toprakların çözülmesi, bu dönüşümde başlıca etkenler arasında yer alıyor.
Orman Yangınları ve Karbon Emisyonları
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) verilerine göre, binlerce yıldır karbondioksit depolayan Arktik tundrası, artan orman yangınlarıyla birlikte karbon kaynağı haline gelmeye başladı. 2003 yılından bu yana kutup çevresindeki yangınlar, yılda ortalama 207 milyon ton karbon emisyonu salmaktadır. 2022 yılında Alaska'da permafrost sıcaklıkları kayıtlardaki en yüksek seviyelerden birine ulaştı.
İklim Değişikliğinin Etkileri
Arktik bölgesinde 2023-2024 kış mevsiminde kar birikimi ortalamaların üzerinde seyrederken, 2022 kışında bazı bölgelerde son 26 yılın en kısa kar sezonu yaşandı. Grönland Buz Tabakası, 2013'ten bu yana en düşük kütle kaybıyla dikkat çekiyor. Arktik deniz buzu ise eylül ayında, 45 yıllık uydu verilerine göre 6'ncı en düşük seviyesine gerileyerek iklim değişikliğinin ciddiyetini bir kez daha ortaya koydu.
Permafrostun Çözülmesi ve İklim Değişikliği
Prof. Dr. İnce, permafrostların çözülmesinin iklim değişikliğini hızlandırabileceğini, çünkü metan gazının karbondioksitten 25 kat daha güçlü bir sera gazı olduğunu belirtti. Artan sıcaklıklar, tundralardaki ekosistemlere büyük değişiklikler getirerek soğuk iklimlere adapte olmuş hayvan çeşitliliğini tehdit ediyor.
Küresel Etkiler
Arktik'teki iklim değişikliğinin sonuçları yalnızca bölgesel değil, küresel iklim sistemi üzerinde de geniş etkiler yaratıyor. Bölgedeki yüksek sıcaklıklar, hava akımlarını değiştirebilir, jet akımını zayıflatabilir ve aşırı hava olaylarının sıklığını artırabilir. Prof. İnce, bu değişimlerin tarım, su kaynakları ve altyapı üzerinde ciddi tehditler oluşturacağını ifade etti.
Sonuç ve Uyarılar
İklim değişikliğinin Arktik tundrasını karbon kaynağına dönüştürmesi, ciddi sonuçlar doğuruyor. Bu dönüşüm, hem küresel ısınmayı hızlandırıyor hem de deniz seviyesinin yükselmesine neden olarak kıyı bölgelerini tehdit ediyor. İnce, Arktik bölgesindeki bu değişimlerin, milyonlarca insanı yerinden edebileceği ve yerel ekosistemlerde büyük tahribata yol açabileceği konusunda uyardı.
