İklim Değişikliği Türkiye'nin Pamuk Üretim Haritasını Değiştirebilir
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sami Doğanlar, küresel iklim değişikliği nedeniyle 2050'li yıllarda Türkiye'nin pamuk üretim haritasının önemli ölçüde değişebileceğini belirtti. Bu süreçte Marmara ve Karadeniz kıyılarının pamuk yetiştiriciliğine uygun hale geleceği öngörülüyor.
Pamuk Bitkisi ve Büyüme Döngüsü
Sıcak iklimlerde yetişen pamuk bitkisi, tohumla çoğaltılıyor ve ekimden hasada kadar 5-6 ay gibi bir büyüme döngüsüne sahip. Bu döngü, toprak sıcaklığı ve nem durumuna bağlı olarak değişiyor. Küresel ısınma, bu parametrelerin pamuk üretim alanları üzerindeki etkilerini artırarak üretim ve verimde değişikliklere yol açıyor.
Dünya Pamuk Üretiminde Türkiye'nin Yeri
Dünyada en büyük pamuk üreticisi olan ilk 6 ülke Çin, Hindistan, ABD, Pakistan, Brezilya ve Özbekistan'dır. Türkiye, dünya pamuk üretiminde 7. sırada bulunmakta ve önemli bir oyuncu olarak kabul edilmektedir. Türkiye, dünya genelinde pamuk ekim alanı büyüklüğünde 11'inci, birim alan başına lif pamuk veriminde 5'inci, pamuk tüketiminde ve ithalatında ise 4'üncü sıradadır.
Pamuk Üretiminde Su Kullanımı
Pamuk, su ihtiyacı yüksek bir bitki olup, ölçümler 3,68 milyar metreküp mavi su kullanılmakta. Pamuk bitkisi için birim yeşil ve mavi su ayak izi, tonda 205 metreküp ile 1641 metreküp arasında değişiyor. Özellikle kurak bölgelerde pamuk yetiştiriciliği, su kaynaklarının sürdürülebilirliği üzerinde olumsuz etki yaratıyor.
İklim Değişikliğinin Etkileri
Prof. Dr. Doğanlar, iklim değişikliğinin pamuk üretimini birçok şekilde etkilediğini ifade etti. Yüksek sıcaklıklar verimi azaltırken, su kıtlığı sulama ihtiyaçlarını artırıyor. Aşırı hava olayları da hastalık ve zararlıları çoğaltarak üretim sürecini olumsuz etkiliyor. Ayrıca, düzensiz yağış dağılımı, ekimlerin bozulmasına ve tekrar ekim yapılmasına sebep oluyor.
Gelecekteki Riskler
Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nde bulunan pamuk üretim alanları, artan sıcaklık, kuraklık ve su kıtlığı gibi sebeplerle büyük risk altında. Doğanlar, bu bölgelerde gelecekte pamuk yetiştiriciliğinin imkanlarının değişeceğini belirtiyor.
Kuraklığa Dayanıklı Pamuk Çeşitleri
Prof. Dr. Doğanlar ve ekibi, Türkiye'de GDO teknolojisi kullanılmadan kuraklığa dayanıklı iki pamuk çeşidi geliştirdi. Bu çeşitler, Sasha ve Sahra 09 olarak adlandırıldı. Araştırmaların daha etkili sonuçlar verebilmesi için farklı disiplinlerden uzmanlarla işbirliği yapılıyor.
Sürdürülebilir Tarım Uygulamaları
Fosil yakıtlar ve kimyasal gübre kullanımının çevresel etkilerini azaltmak için sürdürülebilir tarım uygulamaları benimsenmeli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı artırılmalıdır.
