Irak'ın Suriye İle Güvenlik Temelli Yeni Yaklaşımı
Irak’ın Suriye ile ilişkileri, son dönemde gerçekleşen iki kritik görüşme ile yeni bir boyut kazanmış durumda. Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) uzmanı Sercan Çalışkan'ın kaleme aldığı analizde, Irak'ın yeni Suriye politikalarının güvenlik odaklı bir yapıya evrildiği vurgulanıyor.
İlk Temaslar ve Güvenlik Öncelikleri
Irak’ın Suriye’ye yönelik ilk resmi ziyareti, 26 Aralık 2024’te Ulusal İstihbarat Servisi Başkanı Hamid el-Şatri tarafından yapıldı. Bu ziyaret, Irak’ın Suriye ile ilişkilerinde güvenlik konusunu önceliklendirdiğini gösteriyor. Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin’in Suriye Dışişleri Bakanı ile yaptığı telefon görüşmesinde de DEAŞ terör örgütünün yeniden varlık gösterdiği ifade edilerek, iki ülke arasında güvenlik işbirliğinin önemine dikkat çekildi.
El-Şatri’nin ziyareti, Irak’ın Suriye’deki gelişmelere karşı gösterdiği güvenlik eksenli yaklaşımının bir göstergesi olarak öne çıkıyor. Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Suriye’deki gelişmelere müdahil olmaktan çok, Irak’ın güvenliğini sağlama odaklı bir politika izleyerek, sınır güvenliği ve terörle mücadele gibi konulara öncelik veriyor.
Güvenlik Önlemleri ve Toplumsal Psikoloji
Sudani, Irak-Suriye sınırında oluşturulan üç kademeli savunma hattı ile sadece askeri bir güvenlik önlemi almakla kalmayıp, 2014’te yaşanan DEAŞ saldırılarının izlerini silme amacını da gütmektedir. Bu sayede Irak halkının yakın geçmişteki olumsuz hafızasının tazelenmesi önlenmeye çalışılmaktadır. Irak’ın Suriye’den gelebilecek potansiyel tehditlere karşı önlemler alması, bu bağlamda önemli bir strateji olarak öne çıkıyor.
İleriye Dönük İşbirlikleri ve Ekonomi
Gelecek dönem için, Irak ve Suriye arasında bölgesel işbirlikleri ve ekonomik ilişkilerin gelişmesi bekleniyor. Ancak Irak’ın Suriye ile olan ilişkilerinin birincil önceliği, sınırdan gelebilecek tehditleri önlemede devam edecektir. Dışişleri bakanlığı ve istihbarat birimlerinin güvenlik işbirliklerini artırma çabaları, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleşmesine zemin hazırlayabilir.
Sistani ve Sadr Faktörü
Sudani’nin Suriye politikasında etkili olan önemli iki faktör, Mukteda es-Sadr’ın askeri destek verilmemesi yönündeki açıklamaları ve Ayetullah Ali es-Sistani’nin konuyla ilgili sessizliği. Sadr'ın tutumu, Sudani’ye İran yanlısı grupların baskısına karşı hareket imkanı sağlarken, Sistani’nin sessizliği de bu durumu güçlendirmektedir. Bu iki faktör, Irak hükümetinin dengeleyici bir politika izlemesine olanak tanımıştır.
İran’ın Suriye’deki yeni tabloyu kabullenmesi, Irak’taki İran destekli grupların tutumunu da yumuşatmıştır. Bu değişimler, Sudani hükümetinin Suriye’ye ilişkin daha dengeli ve güvenli bir politika izlemesine yardımcı olmaktadır. Ancak, Suriye'den gelebilecek olumsuz tehditlerin bu dengeyi bozma potansiyeli taşıdığı unutulmamalıdır.
