İsrail'den UNRWA'ya Yasağına İlişkin Açıklama
İsrail, 28 Ekim 2023 tarihinde Meclis'ten geçirdiği iki yasa tasarısıyla, Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) faaliyetlerini yasakladığını Birleşmiş Milletler'e (BM) bildirdi. Bu yasak, 2,5 milyon Filistinliye destek sağlayan UNRWA'nın, İsrail'deki faaliyetlerini düzenleyen 1967 tarihli anlaşmanın iptali anlamına geliyor.
Filistinlilerin Zor Durumu
İşgal altındaki Batı Şeria ve Gazze'de, yaklaşık 2,5 milyon Filistinli mülteci, UNRWA'nın yardımlarıyla yaşamını sürdürüyor. İsrail Meclisinden geçen tasarılar, UNRWA'nın İsrail'in "egemenlik alanı" dahilinde herhangi bir temsilcilik açmasını ve faaliyet göstermesini yasaklıyor. Bu yasak sonucunda, Doğu Kudüs’teki UNRWA ofisi, Şufat'taki mülteci kampındaki faaliyetler ile Eski Şehir'deki sağlık kliniği kapanacak.
UNRWA'nın Önemi ve Etkileri
UNRWA, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler alanlarında 30 binin üzerinde Filistinli çalışanı ile mültecilere destek sunan bir ajans konumunda. Ancak İsrail'in yasakları nedeniyle Ajansın Gazze ve Batı Şeria'daki operasyonlarının olumsuz etkileneceği öngörülüyor. Bu yasalarla birlikte, İsrailli yetkililerin UNRWA ile temas kurması yasaklanmış durumda, ancak gelecekte bazı istisnaların getirilmesi de mümkün.
İsrail'in İddiaları ve Filistinli Mültecilerin Durumu
İsrail, 7 Ekim 2023'te Gazze'ye yönelik saldırılarıyla eş zamanlı olarak UNRWA’ya karşı bir karalama kampanyası başlattı. Ajansın Gazze'deki 12 bin çalışanından 14'ünün "saldırılara katıldığı" iddiasıyla Ajansın kapatılmasının gerekliliği savunuldu. UNRWA'nın temel amacı, Filistinli mültecilerin, 14 Mayıs 1948 gibi tarihsel olaylarla zorla göç ettirilen insanlara yardım sağlamak.
81 Yıllık Tarih ve Mülteci Hakları
Bugün, UNRWA'ya kayıtlı olan Filistinli mültecilerin sayısı dünya genelinde 6 milyon 20 bine ulaşmış durumda. Uluslararası hukuk çerçevesinde, mültecilerin geri dönüş hakkı bulunmaktadır; ancak İsrail bu hakların uygulanmasını reddetmektedir. Birleşmiş Milletler'in mülteci hakları ile ilgili aldığı 194 sayılı karar gereği, mültacilere geri dönüş izni verilmeli ve geri dönmeyi istemeyenlere tazminat ödenmelidir. Fakat İsrail, bu girişimleri kabul etmemektedir.
Uluslararası hak örgütleri, UNRWA'yı yasaklayarak İsrail'in Filistinli mültecilerin geri dönüş hakkını ortadan kaldırmayı hedeflediğine dikkat çekiyor. Filistinli mültecilerin, yaşam mücadelesi sürdürdüğü kamplar, zor şartları ile dikkat çekiyor.
Filistinli mültecilerin yaşadığı kamplar, hem işgal altındaki Batı Şeria'da 58 resmi ve 10 gayri resmi olmak üzere toplamda 68 kamp, hem de komşu ülkelerdeki mülteci kamplarıyla sosyal ve ekonomik açıdan büyük zorluklar içermektedir. UNRWA, bu kamplarda sağlık, eğitim ve altyapı gibi birçok hizmet sağlayarak, Filistinlilerin yaşam standartlarını iyileştirmek için çalışmaktadır.
