Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı: Türkçeyi Seçerek Memlekete Borcunu Ödeyen Bir Düşünür
İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü'nde 38 yıl boyunca eğitim veren ve farklı alanlarda önemli çalışmalara imza atan Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı, 2021 yılında Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü’nü kazanan mütefekkir olarak Türk düşünce dünyasında önemli bir yer edinmiştir. 7 Şubat 1947 tarihinde Zonguldak'ın Kozluk ilçesinde dünyaya gelen Duralı, bilim felsefesi, felsefe tarihi ve biyoloji felsefesi gibi geniş bir yelpazede çalışmalara sahiptir.
Eğitim ve Kariyer Başlangıcı
Duralı, ilk eğitimine Zonguldak’ta başlamış, orta öğrenimini ise TED Ankara Koleji'nde tamamlamıştır. 1973 yılında İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümünden mezun olduktan sonra 1975'te asistan olarak akademik kariyerine adım atmıştır.
Akaidli Çalışmalar ve Burslar
Felsefe, antropoloji ve biyoloji alanlarında yüksek öğrenime devam eden Duralı, 1977 yılında "Çağdaş Düşüncede Canlı Sorunu" başlıklı teziyle doktor unvanını almıştır. NATO bursu ile 1978'de Paris’te biyoteknoloji seminerlerine katılmış, ABD’de ise "Kant’ın Apriori Bilgi İstidatı" üzerine konferans vermiştir. 1988 yılında profesör unvanını kazanmış ve söz konusu yıllarda Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi ve Viyana Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi olarak görev almıştır.
İlkokulda Bir Atlas, Hayatını Değiştirdi
Duralı, çocukluk döneminde kendisine hediye edilen bir atlasın, merak duygusunu ateşlettiğini ifade etmiştir. 2019 yılında Nuriye Çakmak Çelik’e verdiği röportajda, "O atlas önümde yeni ufuklar açtı. Kendi çocukluk evimin penceresinden denizi görmek bana farklı düşünceleri uyandırdı" demiştir.
Ödüller ve Bilimsel Katkıları
Duralı, 1996’da İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonu desteğiyle Orta Asya ülkelerine araştırma gezisi gerçekleştirmiş ve Ahmet Yesevi Üniversitesi'nde ders vermiştir. 1999 yılında İstanbul Üniversitesi Felsefe Tarihi Anabilim Dalı Başkanlığı pozisyonuna atanmış, 2000 yılında Türkiye Yazarlar Birliği İnceleme Ödülü'ne layık görülürken, 2017 yılında "Necip Fazıl Saygı Ödülü"nü kazanmıştır.
Yayımları ve Medya Katkıları
Bilim felsefesi, felsefe tarihi ve biyoloji felsefesi üzerine birçok akademik makale ve eser kaleme almıştır. Duralı’nın eserleri arasında "Çağdaş Küresel Medeniyet", "Felsefe-Bilim Nedir?", ve "Kutadgubilig Türkçenin Felsefe Sözlüğü" bulunmaktadır. Ayrıca, TRT 2’de yayınlanan "Felsefe Söyleşileri" programında insan hikayelerini, dil ve kültür meseleleri üzerinden ele almıştır.
Son Yılları ve Vefatı
Prof. Dr. Duralı, yaşamının son yıllarında çeşitli üniversitelerde felsefe dersleri vermektedir. 6 Aralık 2021'de İstanbul'daki evinde vefat eden Duralı, Aşiyan Mezarlığı'na defnedildi. Bu usta kalem, Türk edebiyatına ve felsefesine olan katkıları ile asla unutulmayacak bir isimdir.
Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı, Türkçeye verdiği önem ve ülkesi için yaptığı çalışmalarla, Türk düşünce ve felsefe dünyasında kalıcı bir iz bıraktı.
