Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Türkiye'ye yapacağı ziyaret, uluslararası gündemde büyük yankı uyandırdı. Türkiye, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişiminden bu yana Putin'in ziyaret edeceği ilk Batı ve NATO ülkesi olacak. Bu da ziyaretin önemini artırıyor.
ABD, Ukrayna ve Batı ülkeleri, ziyareti eleştirseler de tahıl koridorunun tekrar açılması ve müzakerelere geri dönülmesi konusunda olası sonuçları göz önünde bulunduruyorlar.
Putin'in Türkiye'ye yapacağı ziyaretin daha önce planlanmış olduğunu ancak bölgedeki olayların neden olduğu erteleme sonucu gerçekleşeceğini Dışişleri Bakanı Hakan Fidan söyledi. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov ise Putin'in ziyaretinin Türkiye ile Rusya arasındaki ikili ve bölgesel meselelerin ele alınması bakımından kritik olacağını ifade etti.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgale kalkışmasından bu yana iki yıl geçti. Bu süre zarfında Putin neredeyse hiç yurtdışına çıkmadı. Ancak 24 Şubat 2022'de savaşın patlak verdiği tarihten sonra ilk defa Türkiye'yi ziyaret edecek. Savaşın ikinci yıl dönümüne sayılı günler kala NATO'nun önemli üyelerinden birine gidecek olması, Putin'in Erdoğan'la yapacağı görüşmeyi daha da ilgi çekici kılıyor.
Putin'in Türkiye'ye yapacağı ziyaret henüz resmi olarak duyurulmamış olsa da hem Birleşmiş Milletler (BM) hem de ABD'den konuya ilişkin açıklamalar geldi. Bu da Batı'nın ziyarete olan ilgisini gösteriyor. BM Sözcüsü Stephane Dujarric, bu haftanın başında yaptığı basın toplantısında, Putin'in Türkiye ziyaretinin kendileri için önemli olduğunu ve yakın bir şekilde izleyeceklerini söyledi. Dujarric, ayrıca tahıl koridorunun yeniden açılması konusunda sorulan bir soruya, BM'nin Türkiye-Rusya arasındaki görüşmelere katılmadığını hatırlattı.
GÖRÜŞME TAHIL ANLAŞMASINI NASIL ETKİLER?
Karadeniz Tahıl Girişimi, Temmuz 2022'de Türkiye ve BM'nin Rusya ve Ukrayna ile ayrı ayrı yaptığı anlaşmalarla hayata geçirildi. Rusya, tahıl ürünleri ve gübresine alıcı bulamadığı için Temmuz 2023'te girişimden çekildiğini duyurdu. Dışişleri Bakanı Fidan ise, 4 Şubat'ta yaptığı açıklamada, Türkiye'nin girişimi yeni bir şekilde devam ettirmek için çaba gösterdiğini belirtti.
Fidan, Ukrayna'nın bazı tahıl gemilerinin Karadeniz'den geçmeye devam ettiğini ancak güvenlik sorununun halen çözülemediğini, Rusya'nın da tahıl satışından elde ettiği gelirin ödenmediğini söyledi. Fidan, "Her iki tarafı da tatmin edecek bir çözüm için çalışıyoruz" dedi.
BEYAZ SARAYIN GÖZÜ PUTİN ZİYARETİNDE
Putin'in Türkiye'ye yapacağı ziyaret, Washington'un da dikkatle izlediği bir konu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, 5 Şubat'ta yaptığı basın toplantısında, Putin'in Türkiye ziyareti hakkında sorulan bir soruya şöyle cevap verdi:
"Eğer herhangi bir ülke Rusya’nın bazı kötü niyetli davranışlarından vazgeçme konusunda anlamlı bir rol oynayabilecekse bunu kesinlikle memnuniyetle karşılarız."
Patel, Karadeniz tahıl koridoru girişimine de değindi. Sözcü Yardımcısı, "Ukrayna tahılının gitmesi gereken yere ulaşmasının ve bu alanda güvenilir bir ilerleme kaydedilmesinin kritik önemini hissetmeye devam ediyoruz. Bu kesinlikle hoş karşılanacak bir şey" dedi.
TÜRKİYE KİLİT ÜLKE ROLÜNDE
Uluslararası haber ajansı Associated Press (AP), Putin'in Ukrayna'yı işgale kalkışmasından sonra ilk defa bir NATO ülkesine gidecek olmasının önemini vurguladığı haberinde, "Türkiye, Karadeniz'deki komşuları Rusya ve Ukrayna ile iyi ilişkilerini sürdürmeye çalıştı. Batı'nın Moskova'ya uyguladığı yaptırımlara katılmayı reddederken, aynı zamanda Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü destekledi ve Kiev'e silah sağladı. Ukrayna limanlarından güvenli geçişin sağlanması amacıyla Birleşmiş Milletler'in tahıl anlaşmasına aracılık etmesine yardımcı oldu." dedi. Newsweek ise birkaç gün önce yayınladığı analizinde, Türkiye'yi NATO'nun önemli bir üyesi olarak nitelendirdi ve şunları söyledi:
"Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kremlin ile Batı arasında nadir bir diplomatik köprü görevi görüyor. Ankara Rus işgalinden bu yana Batı'nın Moskova'ya yönelik yaptırımlarına katılmayı reddederken Ukrayna'ya askeri malzeme desteği sağladı, 2022'de Antalya ve İstanbul'da iki ayrı barış görüşmesine ev sahipliği yaparak kendisini arabulucu olarak konumlandırdı. Türkiye aynı zamanda, Karadeniz Tahıl Girişimi'nin de anahtarıydı. "
TARAFLAR AYNI MASADA
Türkiye, Şubat 2022'de başlayan savaştan kısa bir süre sonra Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanlarını Antalya'da buluşturmuştu ama taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy'i Türkiye'de barış görüşmeleri yapmaya davet etmişti.
Dışişleri Bakanı Fidan ise, bunların yanında Türkiye ve Rusya'nın birçok çatışma alanında yer aldıklarını, Suriye, Kafkaslar ve Orta Doğu'da şiddetin artmaması için Ankara-Moskova arasında geliştirilen diyalogun kritik olduğunu vurgulamıştı.
