Nomgon-2 Anıt Külliyesi'nin Önemi
Türk Akademisi, Moğolistan'ın Nomgon-2 Anıt Külliyesi'nin Göktürk dönemine ait olduğunu ve bu anıtın, İkinci Türk Kağanlığı’nın kurucusu İlteriş Kutlug Kağan'ın onuruna inşa edildiğini doğruladı. Bu açıklama, Akademi'nin Kazakistan'ın başkenti Astana'da gerçekleştirilen çalışmalarda elde ettiği önemli bulgulara dayanıyor.
Kazı Çalışmaları ve Bulgular
Türk Akademisi, Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü ile işbirliği içerisinde 2019 yılından itibaren Moğolistan’ın Arhangay bölgesindeki Nomgon Vadisi'nde arkeolojik kazı çalışmalarını sürdürmekte. 2022 yılında yapılan kazılarda, Göktürk Devleti'nin hükümdarları Bilge Kağan ve Kül Tigin'in babası İlteriş Kutluğ Kağan’a ait olan külliye ile yazıtının üst kısmının keşfedildiği belirtildi.
Açıklamada, tespit edilen yazıtta Göktürk yazısıyla kazınmış 12 satırlık bir metin ile Soğdca yazılmış 6 satırlık bir metnin bulunduğu vurgulandı. Bu bulgular, anıt külliyenin bir kağanın onuruna inşa edildiğine dair bilimsel bir dayanak sunmakta.
Yazıtın İçeriği ve Anlamı
2023 yılında yapılan güncellemelerle, yazıtın alt kısmının da okunduğu ifade edilmiştir. Toplamda 15 satırdan oluşan bu kısmın, büyük ölçüde tahrip olduğu ancak arka yüzünde yer alan Çin hiyeroglifleri ile yazılı metnin kısmen korunduğu belirtildi. Okunan satırlar arasında Türk kelimesi ve Kutlug unvanı dikkat çekmektedir.
Türk Akademisi ve Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü, bu yeni bulgularla birlikte Nomgon-2 Anıt Külliyesi’nin Göktürk dönemine ait olduğunu kesin olarak doğrulamaktan duydukları memnuniyeti dile getirdi.
Gelecek Çalışmalar
Yazıttaki Çince metnin çözülmesi için İç Moğolistan Üniversitesi'nden uzmanların projeye dahil olduğu bilgisi paylaşılırken, Türk Akademisi ile Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü’nün Nomgon Vadisi’ndeki ortak arkeolojik kazı çalışmalarının devam edeceği açıklandı.
Bilge Kağan ile Kül Tigin'in babası İlteriş Kutluğ Kağan'a ait bu yazıt, 'Türk' adının ilk kez geçtiği Göktürk döneminin en eski yazılı eseri olarak değerlendirilmektedir.
Türk Akademisi, Moğolistan’ın Nomgon-2 Anıt Külliyesi’nin Göktürk dönemine ait olduğunu ve büyük olasılıkla İkinci Türk Kağanlığı’nın kurucusu İlteriş Kutlug Kağan’ın onuruna inşa edildiğini doğruladı.
Türk Akademisi, Moğolistan’ın Nomgon-2 Anıt Külliyesi’nin Göktürk dönemine ait olduğunu ve büyük olasılıkla İkinci Türk Kağanlığı’nın kurucusu İlteriş Kutlug Kağan’ın onuruna inşa edildiğini doğruladı.
