Uluslararası Örgütlerin Yaptırım Gücü Zayıflıyor
Birleşmiş Milletler'in (BM) 79. oturumu, uluslararası sistem ve örgütlerin dünyadaki krizler karşısında etkisinin azaldığı tartışmalarını gündeme taşıdı. Hem Avrupa hem de Orta Doğu'da devam eden çatışmalar, bu durumun neden olduğu eleştirileri artırıyor.
Gazze'deki Kriz
İsrail'in 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana sürdürdüğü saldırılar sonucu, 16 binden fazlası çocuk olmak üzere 41 binin üzerinde Filistinli hayatını kaybetti. Gazze'de zor şartlar altında yaşayan Filistinlilere yardım götürmeye çalışan insani yardım kuruluşları, İsrail ordusunun hedefi olmaktan kaçınamıyor. Uluslararası örgütler ise on binlerce insanın ölümünü engelleyen etkili adımlar atamamış durumda.
Rusya-Ukrayna Savaşı
24 Şubat 2022'de başlayan Rusya-Ukrayna savaşı, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin verilerine göre 10 binden fazla sivilin ölümüne yol açtı. Taraflar giderek artan bir biçimde şiddeti tırmandırırken, barış sağlanması adına somut adımlar atılmıyor.
BMGK'deki Veto Sorunu
BM Güvenlik Konseyi (BMGK), 5 daimi üyesinin veto gücü nedeniyle çözüme ulaşamayan bir platform haline geldi. Gazze'deki insani ateşkes için yapılan çağrılar, uzun süredir sonuçsuz kalıyor. Ülkeler arasındaki siyasi çekişmeler, uluslararası yaptırımların uygulanmasını zorlaştırıyor.
Uluslararası Adalet Divanı ve Etkisizlik Eleştirileri
BM'nin yargı organı olan Uluslararası Adalet Divanı (UAD), kararlarına rağmen uygulama alanında etkisizlikle suçlanıyor. Örneğin, Güney Afrika'nın İsrail'e karşı aldığı hukuki tedbir talepleri, çeşitli engellerle karşılaşmıştır.
BM Reform İhtiyacı
Uluslararası Kriz Grubu'nun araştırmacısı Maya Ungar, BM'deki reform taleplerinin öncelikle BMGK'nın yapısının değiştirilmesi gerektiğini ifade ediyor. Daha fazla ülkenin daimi üye olması yönündeki talepler, BM Şartı'ındaki değişiklik ihtiyacına dayanıyor.
Meşruiyet Krizi ve Gelecek Perspektifleri
Ungar, BM'nin mevcut durumu hakkında "meşruiyet krizi" tanımlamasında bulunurken, çatışmalarda BM'nin arabuluculuk görevini yerine getirmekte zorlandığını belirtiyor. Eylül ayındaki 'Geleceğin Zirvesi' toplantısı, BM'nin karşılaştığı zorlukları ele almak adına önemli bir fırsat sunuyor ancak sonuçları belirsizliğini koruyor.
Sonuç olarak, BM'nin etkinliğini artırmak ve uluslararası toplumun güvenliğini sağlamak adına reform ihtiyacı gün geçtikçe daha belirgin hale geliyor.
