Yapay Zeka ve İşe Alım Süreçleri
İbn Haldun Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yeliz Bozkurt Gümrükçüoğlu, yapay zeka ve makine öğrenimi kullanan algoritmaların, işe alımlarda ayrımcılığa yol açabileceğini ifade etti.
Algoritmik Ayrımcılığın Tehditleri
Gümrükçüoğlu, yapay zeka tabanlı filtreleme sistemlerinin din, dil, ırk ve cinsiyet gibi faktörlere dayalı ayrımcılık riski taşıdığını vurguladı. Bu sistemlerin iş gücünde bazı bireyleri dışlayarak haksız kararlar almalarına neden olabileceğini belirtti.
Yapay Zeka ve Verimlilik
Yapay zeka uygulamalarının, şirketler için maliyet etkisi sağladığını belirten Gümrükçüoğlu, bu durumun şirketlerin iş verimliliğini artırsa da potansiyel ayrımcılık sorunlarına yol açtığını dile getirdi.
Örnek Vaka: Amazon
Algoritmik ayrımcılığın en dikkat çekici örneklerinden biri, Amazon’un geliştirdiği işe alım algoritmasıdır. Bu sistem, yıllar boyunca yalnızca erkek adayları tercih ettiği için kadınları dışlayıcı bir yapıya bürünmüştür.
Gözlemlenen Ayrımcı Uygulamalar
Gümrükçüoğlu, algoritmaların sadece cinsiyet değil, pek çok başka ayrımcı özelliğe de sahip olduğunu ifade ederek, örneğin müzik tercihleri ve görünüş gibi sebeplerle işe alım sürecinde dışlanmanın yaşandığını belirtti.
Çözüm Önerileri
Algoritmaların adil ve şeffaf bir şekilde geliştirilmesi gerektiğine dikkat çeken Gümrükçüoğlu, şirketlerin insan hakları ve değerlerine saygı göstermeleri gerektiğinin altını çizdi. Ayrıca, uluslararası düzeyde denetleme mekanizmalarının oluşturulması gerektiğini vurguladı.
Geleceğe Dair Beklentiler
Avrupa Birliği'nin yapay zeka ile ilgili hukuki düzenlemeleri gündeme getirdiğini belirten Gümrükçüoğlu, Türkiye’nin de bu düzenlemelere uyum sağlamaya çalıştığını dile getirdi. Yapay zeka sistemlerinin sadece verimlilik sağlaması değil, etik çerçeveler içinde geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.
