Elektronik sigara, son yıllarda özellikle gençler arasında yaygınlaşan bir alışkanlık haline geldi. Tütün ürünlerine alternatif olarak sunulan bu ürünler, sağlığa zararsız olduğu iddiasıyla pazarlanıyor. Ancak, 2019 yılında ABD’de ortaya çıkan ve ülkemizde de görülmeye başlayan EVALI hastalığı, elektronik sigaranın akciğer sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini gözler önüne seriyor. Peki EVALI hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir ve EVALI hastalığından nasıl korunmalıyız? Tüm detaylar haberimizde...
EVALI NEDİR?
EVALI, “E-cigarette, or Vaping, Product Use-Associated Lung Injury” kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Türkçe karşılığı "Elektronik Sigara veya Buharlaştırıcı Ürün Kullanımına Bağlı Akciğer Hasarı"dır.
Bu hastalık, elektronik sigara ve türevlerinin kullanımı sonucunda akciğer dokusunda meydana gelen iltihaplanma, ödem, kanama ve yara izi gibi değişikliklerdir. Bu değişiklikler, akciğer fonksiyonlarını bozarak, solunum yetmezliği, kalp durması ve hatta ölüme yol açabilir.
EVALI' NIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
EVALI hastalığının belirtileri, genellikle son 90 gün içinde elektronik sigara veya türevlerinin kullanımı sonrasında ortaya çıkar. Bu belirtiler şunlardır:
* Öksürük, balgam, nefes darlığı
* Ateş, titreme, terleme
* Bulantı, kusma, ishal
* Karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı
* Göğüs ağrısı, çarpıntı, baş dönmesi
Bu belirtiler, başka hastalıklarla da karıştırılabilir. Bu nedenle, elektronik sigara veya türevlerini kullanan kişilerin, bu belirtilerden herhangi birini yaşadıklarında, vakit kaybetmeden bir doktora başvurmaları gerekir. Doktor, hastanın akciğer grafisi, kan testleri ve akciğer sıvısı örneği gibi tetkiklerle EVALI tanısını koyabilir.
EVALI HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
EVALI hastalığının tedavisi, hastanın durumuna göre değişir. Hafif vakalarda, hastaya oksijen tedavisi, sıvı takviyesi, ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar verilebilir. Ağır vakalarda ise, hastaya solunum cihazı bağlanabilir, kortizon gibi iltihap önleyici ilaçlar verilebilir, hatta akciğer nakli gerekebilir.
EVALI hastalığının tedavisinde en önemli nokta, hastanın elektronik sigara veya türevlerini kullanmayı tamamen bırakmasıdır. Aksi halde, hastalık tekrarlayabilir veya ilerleyebilir. Ayrıca, hastanın sigara bırakma programlarına katılması, psikolojik destek alması ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemesi de tedavi sürecine katkı sağlayabilir.
EVALI HASTALIĞINDAN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
EVALI hastalığından korunmanın en etkili yolu, elektronik sigara veya türevlerini hiç kullanmamaktır. Bu ürünler, sağlığa zararsız olduğu iddiasıyla pazarlanıyor olsa da, içerdikleri nikotin, kimyasal maddeler, ağır metaller ve aroma vericiler akciğer sağlığı için ciddi tehlikeler oluşturuyor.
Bu nedenle, elektronik sigara veya türevlerini kullanmayı bırakmak veya hiç başlamamak, akciğer sağlığımızı korumak için atabileceğimiz en önemli adımdır.
