COVİD-19 salgını döneminde Ulusal KKTC PCR ve Varyant Analiz Kitini geliştirip, T.C. Sağlık Bakanlığı ve KKTC onayıyla devreye alan Yakın Doğu Üniversitesi, virüse neden olan diğer virüsleri tespit edecek yeni PCR cihazını geliştirmeye devam ediyor.
Sivrisineklerden insanlara bulaş gösteren Batı Nil virüsü enfeksiyonu vakalarının yüzde 80'i semptomsuz seyrederken, yüzde 20'sinde ani yüksek ateş ile birlikte kas ve eklem ağrısı, yorgunluk, baş ağrısı, gözbebeklerinin arkasında sık görülen ağrı, mide bulantısı görülüyor.Nadiren döküntü, lenf bezlerinin şişmesi gibi birçok belirti de görülebilmektedir. Batı Nil virüsünün merkezi sinir sistemine girdiği vakaların %1'inde ciddi ve hatta ölümcül sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.
"Batı Nil virüsü artık PCR teşhis kiti kullanılarak 2 saatte tespit edilebilecek"
Geçtiğimiz ay KKTC'de tespit edilen 3 Batı Nil Virüsü vakalarından ikisi Yakın Doğu Üniversitesi'ndeki tedavisinin ardından taburcu edilirken, 82 yaşındaki hastanın hayatını kaybettiği öğrenildi. Üniversitenin DESAM Araştırma Enstitüsü'ndeki araştırmacılar, Batı Nil virüsünü hızlı olarak tespit edip etkili tedaviyi başlatmak için virüsü iki saat içinde tespit edebilen bir "PCR teşhis kiti" geliştirdi. Batı Nil virüsü ile enfekte hastalarda hızlı tanının konulması da tedavinin başarısı açısından büyük önem taşımaktadır.
DESAM Araştırma Enstitüsü Genom Analizi ve Kit Üretim Laboratuvarı'ndaki araştırmacılar tarafından tasarlanan "VecBornDis Batı Nil Virüsü qRT-PCR Tanı Kiti", iki saat içinde sonuç sonucunu veriyor.
“Salgınlara neden olan virüslere karşı bazıları dünyada ilk olan tanı kitlerini geliştirmeye devam ediyorlar"
Gelecekteki salgınlara hazırlanmanın dünya çapında sağlık sistemlerinin sürdürülebilirliği, nsan sağlığının korunması açısından önemli bir konu olduğunu söyleyen Yakın Doğu Üniversitesi'nin Rektörü Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, şunları söyledi:
“Hastalıklar hızla yayılıp toplumu etkileyerek ağır kayıplara neden olabiliyor ve ekonomik etkiler yaratabiliyor. DESAM Araştırma Enstitüsü Genom Analizi ve Kit Üretim Laboratuvarımız, ekipmanlarımız ve nitelikli araştırmacılarımızla, SARS-CoV-2 sonrası salgınlara yol açabilecek virüslere yönelik, bazıları dünyanın ilk tanı kiti olan tanı kitlerini geliştirmeyi sürdürüyor.
Dang humması, Chikungunya virüsü, maymun çiçeği, Delta hepatit virüsü, FIP virüsü ve son olarak Batı Nil virüsü gibi virüsleri tespit etmek için geliştirdiğimiz PCR tanı kitleri sadece ülkemiz için değil, tüm dünya için son derece önemli. Kitlerimiz son derece önemli çünkü sağlık sistemlerinin salgınlara karşı dirençli olması için gerekli araçları sağlıyorlar.
Üniversitenin DESAM Araştırma Enstitüsü'nün müdürü olarak görev yapan Doç. Dr. Cenk Serhan Özverel, gelecekteki salgınlara hazırlanmak için öncelikle sağlık sisteminin salgınlara karşılık olarak daha dirençli hale gelmesi gerektiğini vurguladı. Doç. Dr. Özverel, şunları söyledi:
“Araştırmacılarımızın geliştirdiği PCR tanı kitleri, sağlık sistemine salgına karşı direncin yeniden kazanılması için gerekli olan araçların sağlaması açısından çok önemlidir. Geliştirdiğimiz PCR tanı kiti sayesinde Batı Nil virüsü bulaşmış kişileri iki saat içinde tespit etmek mümkün. Önümüzdeki 40 yılda meydana gelebilecek salgın hastalıkların önlenmesi için tedbirler alıyoruz.
"'Niçin kitlerimizi üretmiyoruz?' şeklinde diyerek bir yola çıktık." diyen Dr. Gökçe Akan, "Kovid döneminde hızlı teşhis kitlerinin önemini anladık. Nakliye sorunları nedeniyle kit bize ulaşmadı. O yüzden “Neden kendi kitlerimizi yapmıyoruz?” dedik. Önümüzdeki 40 yıl içinde ortaya çıkabilecek salgınlara neden olabilecek iki virüs var. Buna hazırlık olarak kiti tasarladık ve kullanıma hazır duruma etirdik. Adamızda Batı Nil virüsü enfeksiyonu vakası görülmüştür. Bunun için hızlı teşhis mevcut değildir. Bu nedenle bu virüse yönelik bir tanı kiti hazırladık.
Aynı zamanda merkez olarak tüm arım ürünlerinde GDO tespitine yönelik kitler hazırladık. Bu platformları kullanarak aşıları daha hızlı geliştirmek için çalışıyoruz." diye konuştu.
Merkezin araştırmacılarından Çağlar Özketen, "Günümüzde küreselleşmeyle birlikte salgınlar pandemiye dönüşebiliyor" derken konuşmasında, "Bunların arasında grip ya da korona gibi meşhur hastalıklar da yer alıyor. Belki bunlar da gelişmekte olan ülkelerle birlikte ülkemize de gelecek. Eğer bu olasılıklar mevcut değilse, bunları önlemek için gerekli adımları atacağız. Bu platformlar aracılığıyla aşıların daha hızlı geliştirilmesi için çalışıyoruz” ifadeleri,ni kullandı.
