Teknolojinin gelişmesiyle birlikte çocuklar, günlerinin büyük bir kısmını ekran başında geçiriyor. Bu durum birçok olumlu yönü de beraberinde getirse de, uzun süreli maruz kalma birtakım olumsuz etkilere neden olabiliyor. Ekrana çok fazla zaman harcayan çocuklarda fiziksel ve zihinsel gelişimde bazı dezavantajlar gözlemleniyor. İşte bu durumun ortaya çıkardığı olası etkiler...
Ekrana Maruziyet ve Gelişimsel Olumsuzluklar
Uzmanlar, fazla ekran süresinin çocukların zihinsel ve bilişsel gelişiminde belirgin bir olumsuzluk yarattığını belirtiyorlar. Günde 7 saatten fazla ekran başında kalan çocukların beyinlerinde belirgin bir deformasyon meydana gelebiliyor.
Uyku Problemleri ve Fiziksel Etkiler
Ekran karşısında uzun süre vakit geçiren çocukların, mavi ışığın melatonin hormonunu azaltması nedeniyle uykuya dalma sorunları yaşadığı ve uykularının süresinin azaldığı gözlemleniyor. Ayrıca hareketsizlik, obezite riskini artırabiliyor.
Sosyal ve Duygusal Gelişimde Gerileme
Ekrana yoğun bir şekilde maruz kalan çocuklar, etkileşimsiz bir ortamda bulunduklarından sosyal becerilerini geliştirmekte zorlanıyor. İletişim eksikliği, dil gelişimi ve duygusal becerilerde gerileme yaşanabiliyor. Ayrıca işbirliği gerektiren becerilerde eksiklikler görülebiliyor.
Bilişsel Yetenekler ve Gelişimde Azalma
Uzun süreli ekran maruziyeti, çocukların dürtü kontrolü, öz düzenleme, zihinsel esneklik gibi bilişsel işlevlerini olumsuz etkileyebiliyor. Bu durum, dil gelişimi, hayal gücü ve bilgi işleme yeteneklerini geride bırakabiliyor.
Fiziksel ve Motor Becerilerde Kayıplar
Ekrana bağımlılık, çocukların fiziksel aktivitelerini azaltarak ince ve kaba motor becerilerini olumsuz etkileyebiliyor. El ve göz koordinasyonu bu durumdan olumsuz etkilenebiliyor.
Ekran Kullanımı ve Çocuklar: Uygun Miktar Nasıl Belirlenmeli?
Çocukların teknoloji kullanımının kontrol altında tutulması gerektiğine dair birçok uzman ve kurum aynı fikri savunuyor. Özellikle Amerikan Pediatri Akademisi, haftalık ortalama ekran süresinin, ortalama 16-17 saat olduğunu belirtmiş ve ebeveynlere çocuklarının ekran kullanımını yakından izlemelerini önermiştir.
Yaşa Uygun Ekran Kullanımı
0-3 Yaş Arası: Bu yaş grubundaki çocukların hiçbir şekilde ekrana maruz kalmaması önerilmektedir.
3-6 Yaş Arası: Günde 30 dakika kadar ekran süresi ile sınırlı olmalıdır.
İlköğretim Çağındaki Çocuklar: Günlük ekran süresi 45 dakikayla sınırlandırılmalıdır.
Ortaöğretim Çağındaki Çocuklar: Günde 1 saatlik ekran süresi önerilmektedir.
Lise Çağındaki Gençler: En fazla 2 saat ekran karşısında kalabilmelidir.
Ebeveynlerin Rolü
Ebeveynler, çocukların izlediği içerikleri ve kullandıkları dijital platformları yakından takip etmeli ve denetlemelidir. Bu, çocuğun gelişimine olumlu katkı sağlayabilir. Ayrıca ebeveynler, çocuklarıyla birlikte ekran başında zaman geçirerek, izlenen içerikleri ve oynanan oyunları beraber değerlendirebilir. Bu, çocuğun gerçeklik ile kurguyu ayırt etmesine yardımcı olabilir.
Dijital Okuryazarlık ve Eğitim
Dijital okuryazarlık eğitimlerinin erken yaşlarda başlaması önemlidir. Bu eğitimler, çocukların medya içeriğini anlamalarına, içerikleri doğru şekilde yorumlamalarına yardımcı olabilir. Bu sebeple dijital okuryazarlık, okul müfredatında zorunlu dersler arasında yer almalıdır.
