Çocuk yetiştirirken anne babaların takındığı tutumlar, çocukların ruhsal ve bedensel sağlığını, sosyal becerilerini, akademik başarılarını ve kariyerlerini etkileyen önemli bir faktördür. Uzmanlar, anne babaların çocuklarına karşı sert, soğuk, kesin ve cezalandırıcı bir tavır sergileyen otoriter tutumun, çocukların kişilik gelişimini olumsuz yönde etkilediğini belirtiyorlar. Peki otoriter anne baba tutumu nedir? Çocuklardaki etkileri nelerdir ve nasıl önlenir? Tüm detaylar içerikte...
OTORİTER ANNE BABA TUTUMU NEDİR?
Otoriter anne baba tutumu, anne babaların çocuklarına karşı çok fazla talepkar olmalarına rağmen, çocuklarının istek ve ihtiyaçlarına karşı duyarsız davranmalarıdır. Otoriter anne babalar, çocuklarının hayatının her anını kontrol etmek isterler, çok sayıda katı kural koyarlar ve kurallarına uymayan çocuklarına az ya da hiçbir açıklama yapmadan ceza verirler. Otoriter anne babalar, çocuklarına karşı sıcak ve yakın davranışlar göstermekte başarılı değildirler ve genellikle soğuk ve sert davranırlar, cesaret vermek ve övmek yerine kızıp bağırırlar.
Otoriter anne babalar, çocuklarına seçenek sunmazlar, işler ya onların istediği şekilde olmalı ya da olmamalıdır. Çocukların seçim yapmasına ve/veya uzlaşmaya yer yoktur. Otoriter anne babalar, çocuklarının doğru kararlar verebileceğine inanmazlar, çocuklarına karar verip doğru davranışlar sergileyecek alan bırakmazlar, hata yapmamaları için her şeyi kontrol altında tutmaya çalışırlar.
OTORİTER ANNE BABA TUTUMUNUN ÇOCUKLARA ETKİLERİ NELERDİR?
Otoriter anne baba tutumu, hem çocukluk döneminde hem de yetişkinlikte ortaya çıkabilecek birçok olumsuz sonuca neden olur. Otoriter anne babalarla büyüyen çocuklar, sevgiyi, itaat etmek ve başarı göstermek ile bağdaştırabilirler. Bu da çocukların, anne babalarının sevgisini kazanmak için kendilerini sürekli ispat etmeye çalışmalarına, kendilerini değersiz hissetmelerine, başkalarının beklentilerine göre yaşamalarına yol açabilir. Otoriter anne babaların çocukları, ev dışında agresif ve yıkıcı davranışlar sergileyebilirler.
Çünkü evde bastırılan ve ifade edilemeyen duygular, başka ortamlarda patlayıcı bir şekilde ortaya çıkabilir. Otoriter anne babaların çocukları, başkalarının yanında aşırı korkak ve utangaç tavırlara sahip olabilirler. Çünkü evde sürekli eleştirilen, azarlanan, cezalandırılan çocuklar, kendilerine güvenemez, sosyal ilişkiler kurmakta zorlanır, yeni deneyimlere açık olmazlar. Otoriter anne babaya sahip çocukların özgüvenleri düşük olur. Çünkü evde kendilerini olduğu gibi kabul eden, destekleyen, saygı duyan bir ortam bulamayan çocuklar, kendilerini yetersiz, eksik, hatalı görür, başarıya ulaşamayacaklarına inanır.
OTORİTER ANNE BABA TUTUMUNDAN KAÇINMAK İÇİN NE YAPILMALI?
Otoriter anne baba tutumundan kaçınmak için, anne babaların çocuklarına karşı daha anlayışlı, sevgi dolu, saygılı, demokratik ve rehberlik edici bir tavır sergilemeleri gerekir. Anne babalar, çocuklarının duygularını, düşüncelerini, isteklerini ve ihtiyaçlarını dinlemeli, onlara karşı empati kurmalı, onları anlamaya çalışmalıdırlar. Anne babalar, çocuklarına uygun ve makul kurallar koymalı, kuralların nedenlerini açıklamalı, kurallara uymaları için çocuklarıyla işbirliği yapmalı, kurallara uymayan çocuklarına mantıklı ve orantılı sonuçlar uygulamalıdırlar.
Anne babalar, çocuklarına karşı sıcak ve yakın davranışlar göstermeli, onları sevdiklerini, değer verdiklerini, güvendiklerini söylemeli ve göstermeli, onları cesaretlendirmeli, övmeli, desteklemeli, takdir etmelidirler. Anne babalar, çocuklarına seçenek sunmalı, onların fikirlerine önem vermeli, onlara karar verme ve sorumluluk alma becerileri kazandırmalı, onlara hata yapma ve deneme şansı vermeli, hatalarından ders çıkarmalarına yardımcı olmalıdırlar.
