Bir denizanası dokunaçlarından birini kaybettiğinde, kaybettiği dokunaçlarını yeniden üretebiliyor. Bilim insanları, yıllardır bu okyanus canlılarının kaybettikleri uzuvlarını tam olarak nasıl yenilediklerini bilemiyordu. Fakat şimdi denizanasının uzvunun nasıl yenilendiğine dair gizemi en azından kısmen çözen bir gelişme yaşandı.
Denizyıldızları, semenderler ve hatta küçük hidrozoanların hepsi kayıp vücut parçalarını yenileyebiliyor. Ancak bunu blastemaya dayanan bir onarım süreci kullanarak yapıyorlar. Bu blastemalar, kök hücrelere benzer ve tekrar tekrar bölünerek vücut parçalarını yeniden oluşturuyorlar.
Blastemayı ve bazı hayvanlarda nasıl oluştuğu incelenmiş olsa da, denizanalarında nasıl oluştuğu asla anlaşılamadı. Bu da kayıp dokunaçlarını yenileme yeteneklerini bir gizem haline getirdi. Ancak şimdi, bilim insanları nihayet denizanası rejenerasyonunun sırlarını çözmemize yardımcı olabilecek blastemanın nereden geldiğini buldular.
DOKUNAÇLAR 24 SAATTEN KISA BİR SÜREDE YENİLENİYOR
PLOS Biology'de yayınlanan yeni bir çalışmaya göre, denizanaları yaralanma bölgelerinin etrafında blastema oluşturarak kaybettikleri dokunaçlarını yeniden büyütmelerine olanak sağlıyor. Bu nedenle, blastemayı oluşturan hücreler sadece bu yaralanmaların etrafında yer alıyor. Diğer birçok canlıda olduğu gibi sadece dokunaç tabanında bulunmuyor.
Araştırmacılar, ayrıca denizanalarının kaybettikleri dokunaçlarını 24 saatten daha kısa bir sürede yeniden çıkardıklarını ve gerekli blastemanın neredeyse yaralanma gerçekleşir gerçekleşmez oluştuğunu keşfettiler. Ayrıca, denizanasının dokunaçlarının yeniden büyümesi nedeniyle, araştırmacılar sürecin denizanasının yakın zamanda yemek yemiş olmasına bağlı olduğuna inanmıyor.
Uzun süre gizemini koruyan blastemanın denizanalarında da diğer hayvanlarda olduğu gibi oluştuğu görülüyor. Bununla birlikte, bazı önemli farklılıklar bu dokunaçlı canlılara yardımcı olur ve denizanası rejenerasyonunun çalışma şekli diğerlerinden ayrılıyor. Ancak ne yazık ki, ihtiyaç duyulan proliferatif hücrelerin nereden kaynaklandığı hâlâ belirsizliğini koruyor.
