Şam Tatlısı Geçmişi
Şam Tatlısı, adından da anlaşılacağı gibi Suriye'nin Şam şehrine ait bir tatlı tarifi. Türk mutfağında da köklü bir yer edinmiştir. Ülkemizde yaygın olarak Adana, Trakya, Antakya, İzmir ve Ege Bölgesinde üretilip satılmaktadır. Ana malzemeleri yoğurt ve irmikten oluşmaktadır. Şam tatlısının adı bölgeye göre değişmektedir. Bazı bölgeler şambali adıyla üretirler. Şam tatlıları İzmir yöresinin lezzetleridir. Özellikle Ramazan ayında tavsiye edilir. Bazı bölgelerde Şambababa olarak da anılmaktadır.
Şam tatlısı revaniye benzer ancak revaniye göre daha serttir. Şambali tatlıları aslında sokak yemeği lezzetleridir. Dilimlenmiş olanlar sokaklardaki küçük tramvay vitrinlerinde satılmaktadır. Bildiğimiz şerbet tatlısından farkı ise hamurunda yumurta olmamasıdır. Hem üst hem de alt kısım çıtırdır. Odun ateşinde pişirmek lezzetini daha da artırır.
Şam Tatlısı Tarifi
Şam tatlılarının pek çok tarifi var ama bildiğimiz geleneksel çeşitleri genellikle süt, yoğurt ve unla ya da unsuz yapılıyor.
Malzemeler:
Şerbeti İçin;
3 su bardağı şeker
3 su bardağı su
1 dilim limon
Hamuru İçin;
1 su bardağı şeker
1 su bardağı yoğurt
1 su bardağı un
2,5 su bardağı irmik
1 çay bardağı sıvı yağ
1 paket vanilya
1 çay kaşığı tepeleme karbonat
1 çay bardağı kavrulmuş tuzsuz fıstık veya badem.
Hazırlanışı:
1 yemek kaşığı şeker, 1 yemek kaşığı çay yağı ve 1 yemek kaşığı yoğurdu geniş bir kapta birleştirin ve tüm malzemeler iyice karışıncaya kadar mikserle karıştırın. Bu karışıma 2,5 su bardağı irmiği, 1 paket vanilyayı ve 1 çay kaşığı kabartma tozunu ekleyip çırpma teli yardımıyla elinizle karıştırın.
Son olarak unu kontrollü bir şekilde ekleyip iyice karıştırın. Yağlanmış bir tepsiye hamur karışımını dökün. İsterseniz küçük kare fırın tepsileri de yapabilirsiniz.
Daha sonrasında hamurun üstünü düzeltin. Üzerine dövülmüş fıstıklar konulur. Evde bulunan malzemelere göre badem, fındık veya fıstık ekleyebilirsiniz.
Önceden ısıtılmış 180 derecelik fırında 35 dakika, üzeri altın rengi oluncaya kadar pişirin. Ancak her fırının pişme süresi aynı değildir, bu nedenle pişirme esnasında fırınınızı kontrol etmeniz ve üzeri kızarınca çıkarmanız gerekebilir.
Şerbeti için tencereye 3 su bardağı şekeri ve 3 su bardağı suyu ekleyin. Şeker eriyene kadar karıştırın. Kaynamaya başlayınca limon suyunu ekleyin ve kısık ateşte 5 dakika daha pişirin. Tatlı hazır olunca fırından çıkarın ve ilk sıcaklığın geçmesini bekleyin. Yaklaşık olarak 5 dakika beklemek yeterlidir.
Tatlı soğuduktan sonra bıçakla kare ya da dikdörtgen şeklinde kesin. Sıcak tatlının üzerine bol miktarda ılık şerbet dökülür. Şerbetin her tarafına eşit şekilde yayılmasına dikkat edin.
Şam tatlısını geniş bir tepsiyle kapatın ki her tarafı şerbeti çeksin. Daha sonra 2-3 saat bekletin. Bekletip tabağa servis yapın.
Pekmezli Şambali Tarifi
Malzemeler:
1 Su bardağı yoğurt
1 çay bardağı toz şeker
1 çay bardağı üzüm pekmezi
2,5 su bardağı irmik
1 paket vanilya
1 çay kaşığı karbonat
1 çay bardağı ılık su
Altını yağlamak için;
1 yemek kaşığı kadar üzüm pekmeziyle sıvı yağ karışımı.
Kalıbı yağlamak için;
1 yemek kaşığı tereyağı ya da margarin (isteğe bağlı)
Şerbeti için;
4 su bardağı su
2 su bardağı toz şeker
1 tatlı kaşığı limon suyu
1 adet çubuk tarçın
Üzerini süslemek için;
1 çay bardağı soyulmuş fıstık, badem, fındık veya antep fıstığı
Hazırlanışı:
2,5 su bardağı irmiği geniş ve derin bir kaseye koyun. İrmiğin ortasını havuz gibi açın. Su, yoğurt, şeker, vanilya, pekmez ve kabartma tozunu ekleyin. Bu karışımı malzemeler birleşene kadar iyice yoğurun.
Öncelikle hamuru pişireceğiniz fırın tepsisini margarin ya da tereyağı ile yağlayın.
Margarinle kapladıktan sonra 1 yemek kaşığı pekmezi sıvı yağla karıştırıp tepsiye güzelce fırçalayın. Hazırladığınız Şam tatlısı hamurunu yağlanmış veya pekmezli fırın tepsisine dökün ve üzerini düzeltin.
Yüzeyi düzelttikten sonra ıslak bir bıçak kullanarak kare ya da dikdörtgen dilimler halinde kesin. Fıstıkları dilimlerin üzerine dizin. Önceden 180 dereceye ısıtılmış fırına atın ve 40 dakika pişirin. Fırınınızı kurarken mutlaka göz önünde bulundurun ve pişip pişmediğini düzenli olarak kontrol edin. Üst kısmı iyice kızartılmalıdır.
Hamurunuz fırında pişerken şerbeti hazırlamaya başlayın. Bir tencerenin içine 4 su bardağı su ve 2 su bardağı şekeri koyup ısıtın. Kaynamaya başlayınca limon suyu ve tarçını ekleyin. Yaklaşık 5 dakika kaynattıktan sonra ocağı kapatın ve şerbeti soğumaya bırakın.
Tatlınız fırından çıkınca ilk sıcaklığına ulaştığında şerbeti dökün. Şerbet sıcak ve tatlı olmalıdır.
Şerbetinizi döktükten sonra üzerini geniş bir tepsiyle örtün ve şerbetin çekilmesini bekleyin.
2 saat sonra önceden hazırladığınız dilimleri inceleyip servis edebilirsiniz. Pekmezi seviyorsanız tatlınızın içine bir çay kaşığı pekmez de döküp çayın yanında afiyetle tüketebilirsiniz.
Şam Tatlısı İçin Servis Önerileri
- Şam tatlısının servisini yaparken isteğe göre arasına kaymak ekleyebilirsiniz. Krema tatlıların yanına çok yakışır. Özellikle manda kremasını tavsiye ederim.
- Şam tatlısının sunumu için bir diğer öneriyse sade vanilyalı dondurmadır. Dondurmayla birlikte tercih edilmesi tatlının daha hafif ve daha az sıkıcı olmasını sağlayacaktır.
- Yer fıstığının yerine badem, fındık veya antep fıstığı da tercih edebilirsiniz. Ancak orijinal versiyonu fıstıktır.
- Şam tatlısının servisinde tarçın da ekleyebilirsiniz. Tarçın tatlıların tadını daha da güzelleştirir.
